9 سال پیشتر: بازدارندگی دیپلماسی هسته ای ایران
نظریه بازدارندگی از جمله نوع هسته ای آن مبتنی بر رهیافت واقع گرایی و رویکرد قدرت است که براساس آن تحصیل قدرت ، تقویت بینه دفاعی و تهاجمینیروهای خودی ، ایجاد ترس و بالا بردن هزینههای درگیری احتمالی برای دشمن و پیشگیری از وقوع آن در آینده از اهداف اصلی کشورهاست.دیپلماسی و گفتگو بدنبال تامین منافع ملی از تمامیراههای مبتنی بر همکاری و طرق مسالمت آمیز است.سوال این است دیپلماسی هسته ای ایران در دو دهه اخیر ، در چارچوب سناریوهای بازدارندگی قابل تبیین است یا همکاری و یا ترکیبی از هر دو؟و این که برنامههای هسته ای ایران با توجه به اهداف صلح آمیز آن میتواند بازدارندگی هسته ای ایجاد کند؟ادعای شورای امنیت و گروه 1+5 این بوده که این برنامهها ، تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی است.چگونه میتوان بین این دو وضعیت ، توازن بوجود آورد به گونه ای که این انرژیها در کشور توسعه یابد؟از تهدیدهای بیرونی کاسته شده و فرصت بهانه جویی نیز از دشمنان گرفته شود؟
کشورها در محیط بین المللی با هیجانات زودگذر تصمیم نمیگیرند و برپایه اهداف ملی و ظرفیتهای موجود ، محاسبات دقیق برای برنامههای راهبردی و دوستان و دشمنان خود دارند.جمهوری اسلامیایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.تعریف دوستان و دشمنان با وقوع انقلاب اسلامیتفاوت معناداری با گذشته یافته است.حوادث دهه اول در کشور پیامد این تغییرات بشمار میرود.دورههای متمادی پس از دفاع مقدس مردم ایران سپری شده و دولتهای متعددی آمده اند و رفته اند اما در اصل انقلاب اسلامیهمه اتفاق نظر دارند.آنچه باید تقویت شود اعتماد مردم به برنامههای راهبردی کشور است.برنامههای هسته ای در داخل با دو دیدگاه عمده مواجه است.دیدگاه اول معتقد است این برنامهها با اهداف صلح آمیز خود توان بازدارندگی دارد و میتواند جلوی تهدیدها را بگیرد و توطئههای دشمنان را مهار کند.این دیدگاه ، دیپلماسی هسته ای بازدارنده دارد.دیدگاه دوم مخالف استفاده از توان هسته ای کشور در صحنه رقابت با قدرتهای جهانی است و ورود به عرصه این رقابتها را مغایر با اهداف توسعه ملی و کاهنده قدرت ملی میداند و دیپلماسی آن برپایه همکاری است.
برای درک درست این دو دیدگاه باید به چند واقعیت عمده توجه کرد:اولاً ، تصمیم گیری نهایی درباره برنامههای هسته ای ایران و استقلال کشور دو روی یک سکه هستند و هر دو اموری داخلی محسوب میشوند.ثانیاً ، سرمایه گذاریهای عظیمیبرای پیشبرد برنامههای اتمیکشور در دهههای اخیر با وجود تنگناهای اقتصادی صورت گرفته و نادیده انگاری آنها ، مدبرانه نیست.ثالثاً ، فناوری هسته ای زیربنای برنامههای توسعه ملی در آینده است و بهره برداری از آن در انحصار چند کشور معدود است.رابعاً ، جمهوری اسلامیایران به چرخه کامل این فناوری دست یافته و اکنون کشور ما ، در باشگاه قدرتهای هسته ای جهان قرار دارد.خامساً ، تعاملات هسته ای از جنبههای نرم افزاری قدرت و قواعد آن پیروی میکند و چالشهای هسته ای از بعد سخت افزاری قدرت قابل ارزیابی است.درحال حاضر ، استفاده از هر دو جنبه سخت و نرم قدرت ، به اجماع نسبی نیروهای سیاسی و پیروان دو دیدگاه یادشده در مسئله هسته ای نیازمند است.
تحولات و روندهای موجود در منطقه خاورمیانه و جنگهای نیابتی ، نشانههای روشنی برای غلبه رهیافت مبتنی بر قدرت به جای همکاریهای بین المللی است.البته این به معنای لزوم جایگزینی فوری سیاستهای تهاجمیبه جای برنامههای دفاعی نیست اما خوش خیالی است که از امکانات ملی خود به درستی استفاده نکنیم.دستیابی به فناوری هسته ای یکی از دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامیاست.وقتی شما در انحصار چیزی با عده معدودی شریک هستید آنها ناچار هستند که در ملاحظات پیرامونی آن موضوع ، حدود شما را رعایت کنند و با احتیاط با شما رفتار نمایند.جمهوری اسلامیایران مزیتهای فراوان و حتی منحصربفردی علاوه بر بازدارندگی هسته ای دارد.ایدئولژی دینی و پیشتازی آن در حوزه سیاست ، کیفیت رهبری و نقش راهبردی آن در جامعه ، جمعیت زیاد و تاثیر آن بر برنامههای آینده ، سرزمین پهناور و عمق استراتژیک آن در رویاروییها ، جغرافیا و اقلیمهای متنوع و رابطه آن با برنامههای توسعه ملی ، موقعیت سرزمینی و نقش بازدارنده آن در جنگ طلبی قدرتها ، منابع تجدیدناپذیر و ذخایر معدنی و سهم آن در برنامه ریزیهای اقتصادی ، روحیه و غرور ملی و سابقه درخشان آن در مقاطع حساس تاریخی ، جایگاه ممتاز و نفوذ منطقه ای ایران و تاثیر آن بر دوستان و دشمنان از مهم ترین این ویژگیها هستند.هرکدام از این مزیتها ، عامل بازدارنده و سد راه دشمنان بوده و خواهند بود.استکبار برای مقابله با هریک از اینها محاسبات دقیقی دارد.یکی از این راهبردها ، محدودسازی جایگاه جمهوری اسلامیایران در عرصههای معتبر جهانی است.به فضل خدا ، آنچه که اتفاق افتاده و پس از چند دهه ، شاهد آن هستیم عکس این را نشان میدهد.اذعان به توان بالای تکنولژیکی جمهوری اسلامیایران به عنوان خبر اول جهان ، پیام اصلی مذاکرات هسته ای برای دوستان و دشمنان است.فناوری هسته ای ایران ، بازدارنده است چرا که توانسته محاسبات دشمن را تغییر داده و مجبور به تغییر رفتار کند.این وضعیت در عین حال که منافعی دارد میتواند به تهدیدهایی در آینده دامن بزند.ایران هراسی ، یکی از اصلی ترین ترفندهای دشمنان برای مهار نفوذ جمهوری اسلامیایران است.دستگاه دیپلماسی کشور برای این وضعیت برنامههای خاصی باید داشته باشد.نقش فعال در عرصههای منطقه ای و بین المللی به حفظ روحیه انقلابی نیاز دارد چرا که ملتها در تب و تاب حوادث و تحولاتی هستند که کشور ما چهار دهه پیش ، آن را پشت سر گذاشته و به عنوان یک اصل به آن احترام میگذارد.ملتها حق تعیین سرنوشت خود را دارند همانگونه که ملت ما در انقلاب اسلامیدرپی این حق بود و به آن نیز بحمدالله دست یافته است.این الگوی جهادی نباید فراموش شود.البته اقتضائات موجود، نحوه برخورد و رفتار خاص خود را میطلبد.
بومیسازی فناوری هسته ای برای ملت ایران جایگاه جهانی والایی به همراه آورده است و اگر این توفیقات نبود دشمنان با چنین هجمههایی به رویارویی با این ملت نمیآمدند.آنها میدانند که انرژیهای نو و فناوریهای پیشرفته ، کلید راه توسعه کشورها در آینده هستند و ملتهای آزاده و انقلابی اگر به این مهم دست یابند مستقل از مناسبات نظام سلطه به حیات خود ادامه میدهند و الگوی سایرین خواهند شد.از این رو ، سنگین ترین تحریمهای اقتصادی ، مالی ، بانکی و تجاری علیه جمهوری اسلامیایران را وضع کرده اند و این خود ، گواه حقانیت انقلاب اسلامیملت ایران و تاثیرات جهانی آن است.من معتقدم با مقایسه ستون هزینهها و فایدهها این نتیجه به دست میآید که فایدههای کسب شده در اثر مقاومت در سالهای پس از انقلاب اسلامیبه مراتب از هزینههای این رویاروییها بیشتر بوده و توانسته استقلال کشور ما را در برابر مخاطرات و تهدیدهای محتمل در آینده بیمه ساخته و سربلندی نسلهای بعدی را تضمین نماید.
نتیجه منطقی بحث این است که برنامههای هسته ای ایران با استفاده به موقع از دو وجه بازدارندگی سخت افزاری و دیپلماسی نرم افزاری با هدف ایجاد تغییر در محیط روانی و ذهنی تصمیم گیران و بازیگران اصلی توانسته کارنامه موفقی را ارایه کند و بی شک ، تواناییهای هسته ای جمهوری اسلامیایران این امکان را قویاً به ما میدهد که در ادامه ، از موضع برابر بتوانیم این مذاکرات تاریخی را مدیریت کنیم.پرواضح است که حفظ موقعیت ملی و تداوم دستاوردهای کنونی به پشتوانههای الهی و مردمیو روشنگری نخبگان جامعه نیاز دارد.
اشاره به دفاع مقدس ، این واقعیت بزرگ دوره معاصر به عنوان شاهد سخن ، بسیار مفید است.بازدارندگی ناشی از مقاومت ملت ایران در هشت سال جنگ تحمیلی که از سوی قدرتهای جهانی برای محدودسازی انقلاب اسلامیبه راه انداخته شده بود با وجود چند دهه از پایان آن موید این مطلب است که دهههای متمادی نیز خواهد آمد و هیچ قدرتی به خود این جرات را نمیدهد که گزینه تهدید را از حد حرف به عمل درآورد و جنگ روانی را به میدان واقعی بکشاند به شرط آن که روحیه انقلابی را در خود زنده نگه داریم و اصل همدلی و همزبانی را سرلوحه فعالیتهای سیاسی قرار دهیم.این معنای حقیقی ، بازدارندگی است که در بخش انرژی هسته ای نیز جمهوری اسلامیایران توانسته به برکت مجاهدتها و تلاشها به آن دست یابد و مذاکره کنندگان کشورمان باید با رعایت تمامیمنافع و حقوق ملت بتوانند به خوبی از آن پاسداری و صیانت کنند و از ارعابها و تهدیدهای دشمن نهراسند.
سلام.وبسایت خیلی خوبی دارید.ممنون
باسلام ممنون به خاطر مطالب فوق العادتون